Alleen maar slimme lezers

Onlangs las ik de volgende passage in een literaire thriller:
’Tom zegt dat ze met elkaar hebben… gesproken,’ zei Frederic.
Tussen de laatste twee woorden liet hij een korte pauze vallen, wat suggereerde dat er misschien meer had plaatsgevonden.

Dom
Ik was geschokt. Echt waar. Ik ben toch niet gek, dacht ik onmiddellijk.
Het kwam door het deel achter de komma: ‘wat suggereerde dat er misschien meer had plaatsgevonden.’
In mijn ogen is deze toevoegende zin, totaal overbodig. Sterker nog, ik voel mij als lezer niet serieus genomen. De schrijver moet hebben gedacht, dat ik als lezer niet zelf kan bedenken wat de drie puntjes suggereren. Dat is jammer.
Of ben ik de enige die hierover valt, omdat ik toevallig zelf ook schrijf?

Levensvragen
Dit voorval bracht mij op de volgende vraag: hoe schat je de talenten van je lezer in? Hoe weet je als schrijver zeker dat de lezer begrijpt wat je bedoelt? Hoe weet je zeker dat die ene toevoeging echt noodzakelijk is en niet, zoals hierboven, alleen maar irritatie opwekt?
Moeilijk.

Hints
In mijn thriller ‘Cum Laude’ ben ik op het moment bezig met het rondbreien (sorry, een ander woord heb ik er niet voor) van de plotlijnen. Ook hier zijn deze vragen van toepassing.
Hoe vaak moet je een bepaalde hint geven? Snapt de lezer het na een keer? Wat als de lezer net die ene hint mist, omdat hij even snel ging koffiezetten? Maar ik wil ook zeker niet de lezer het gevoel geven dat ik hem niet vertrouw, niet naar waarde inschat.
En hoeveel moet je aan het einde nog uitleggen? Zelf heb ik zo'n hekel aan die infodumps omdat het slot je als schrijver wat te vroeg kwam.


Slimme lezers
En dan heb je nog het verschil tussen de lezers, de recreatieve lezer zal misschien meer hints nodig hebben dan de professional.
Hoe doen jullie schrijvers dat?

Kortom, een hoop vragen. Ik ben er nog niet achter, wellicht dat proeflezers uitkomst bieden?



Reacties

  1. Ik heb de antwoorden niet. Wel denk ik dat zolang het plot gedegen genoeg is, een lezer niet ALLES hoeft te snappen; als ik een boek opnieuw lees, vind ik weer nieuwe dingen die me eerder niet waren opgevallen, maar toch was het de moeite om twee keer te lezen.

    Wel merk ook ik dat ik steeds meer als schrijver begin te lezen. Tijdens een van onze laatste 'road trips' las ik mijn vrouw een boek voor, waarbij sommige beschrijvingen me stoorden. Zo zag de hoofdpersoon zout water van iemand afdruipen (volgens mij zie je dat verschil niet met zoet water) en brak iemand de stilte met een glimlach (die in mijn ervaring zonder geluid komen). Ook weet ik nog dat ik gefrustreerd raakte van een boekenweekgeschenk van vorig jaar of het jaar daarvoor, waarin de schrijver net iets teveel research toch in het boek wilde stoppen...

    Als ik nou net zo kritisch naar mijn eigen geschrijf kon kijken, was het ongetwijfeld een stuk beter. Maar ik hou er ook van om anders te leren lezen, want een goed boek wordt er zoveel beter van.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik krijg ook de kriebels van uitleg en infodump. Nee, niet iedereen zal je verhaal begrijpen zoals jij het bedoeld had. De een zal het mooi vinden vanwege de verhaallijn, de ander zal geraakt zijn door een personage, de derde door een diepere laag die je als schrijver misschien niet eens zo bedoeld had... Je moet niet voor iedereen willen schrijven. En was Bas hierboven al zegt: het is mooi om tijdens het herlezen nieuwe dingen te zien en misschien dan pas iets te snappen. Ik heb een paar films die ik wil herzien omdat ik flabbergasted achterbleef na het kijken, de helft niet gesnapt heb waarschijnlijk. Toch waren het mooie, interessante films die me aan het denken zette en die ik dus nog eens wil zien.

    Ik heb een aantal schrijfregels van Kurt Vonnegut boven mijn werkplek hangen. Eén ervan vind ik heel mooi hierop van toepassing: "Write to please just one person. If you open a window and make love to the world, so to speak, your story will get pneumonia."

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Oh ja, ik vind het ook moeilijk om in te schatten wat je lezer kan afleiden en wat niet! Ik heb een kort verhaal geschreven en daarin werd in één paragraaf een soort pointe op vrij impliciete wijze onthuld. Mijn proeflezers vonden het verhaal goed, van anderen kreeg ik achteraf toch de vraag hoe dat nu precies in elkaar zat. Het blijft moeilijk om die juiste hoeveelheid af te wegen, want als je te weinig informatie geeft en te veel van de lezer verwacht, lijkt het wel alsof je je op de één of andere manier intellectueel superieur opstelt, alsof je ervan geniet om je lezer zo uit te dagen (of zo).

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Als schrijver vind ik het moeilijk de balans te vinden tussen te veel en te weinig uitleg. Iedereen heeft een andere manier van denken, dus iedereen zal de informatie in een verhaal anders interpreteren. Lezers verschillen ook in de hoeveelheid voorkennis die zij bezitten. Wat mij wel helpt, is beseffen dat het verhaal centraal staat en niet de theorie. Het gaat ook om de beleving van een verhaal en niet primair om het overdragen van kennis.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Zeg een hoi!

Help! Wij schrijvers worden vermoord door de emoticon

150 spannende woorden. Een eitje!